Aktualności

2014-08-07

Tabor – namiastka nieba

Nie każde wydarzenie z życia Jezusa opisane jest przez wszystkich Ewangelistów. Przemienienie Chrystusa musiało być na tyle ważne dla Jego świadków, że opisują je aż trzej Ewangeliści. Każdy jednak zwraca uwagę na nieco inne aspekty

Mateusz, Marek i Łukasz są zgodni, że Jezus zabrał ze sobą na górę Piotra, Jakuba i Jana. We wszystkich też opisach jest mowa o Mojżeszu i Eliaszu. Wytłumaczeniem sensu tego niecodziennego zdarzenia, które miało miejsce na umownej górze Tabor, jest prawdopodobnie ta sama intencja, która towarzyszyła Chrystusowi, gdy czynił cuda. Syn Boży musiał uwiarygodnić swą misję wobec ludzi, którzy mogli do niej podchodzić nazbyt sceptycznie, niejako po ludzku.

Między Taborem a Golgotą

Tzw. Ewangeliści synoptyczni, a więc ci, którzy przy redakcji swych ksiąg czerpali prawdopodobnie z tego samego źródła, mieli różne założenia redakcyjne. Każdy z nich przy opisie zdarzeń związanych z Chrystusem miał nieco inne cele. Św. Mateusz kieruje Ewangelię do chrześcijan, którzy wywodzili się z judaizmu. Trudno się zatem dziwić, że w jego opisie Chrystus staje się niejako nowym Mojżeszem (por. Mt 17, 1-8). Uwagę egzegetów zwracają jeszcze dwa elementy wskazujące na Stary Testament: góra Tabor staje się nowym Synajem, a szczególnego znaczenia nabiera dodatkowo „jaśniejące oblicze Chrystusa”, przypominające gorejący krzak, z którego Jahwe przemówił do Mojżesza.

Św. Marek w opisie epifanii akcentuje misję Mesjasza, którego chwała ukazuje się przez wydarzenie z góry Tabor (por. Mk 9, 2-8). Jest w jego opisie także mowa o cierpiącym Słudze Jahwe, co zapowiada mękę Zbawiciela. Ten ostatni wątek rozwinięty jest przez św. Łukasza, u którego śmierć Zbawiciela niejako dominuje nad opisem przemienienia. Przedmiotem rozmowy Jezusa z Mojżeszem i Eliaszem ma być śmierć w Jerozolimie, a dwóch mężczyzn towarzyszących Jezusowi mogło w pierwotnym źródle, z którego czerpał Łukasz, oznaczać dwóch aniołów, znanych nam ze sceny przy grobie po zmartwychwstaniu Chrystusa. Ci ostatni mieli pocieszać Chrystusa podczas przemienienia i umacniać Go przed męką. U Łukasza też znajdujemy wzmiankę o uczniach zmożonych snem, co mogło być zapowiedzią Getsemani (por. Łk 9, 28-36).

Znak, który przemawia najpełniej

Polskie słowo „przemienienie” nie oddaje w pełni tego, co skuteczniej przybliża greckie pojęcie „metamorfoza”. O ile bowiem przemienienie wydaje się koncentrować jedynie na aspekcie zewnętrznym, o tyle w metamorfozie chodzi o coś głębszego. Chrystus ukazuje w przemienieniu istotę tego, kim jest – ukazuje prawdę o swoim Bożym Synostwie. Mimo że uczniowie byli zachwyceni wyglądem swego Mistrza, Jego zamysłem wcale nie było wprawić ich w zdumienie, ale ukazać teologiczny sens swojej misji.

Wydarzenie z góry Tabor z jednej strony miało więc znaczenie niejako dydaktyczne, ale oprócz wiedzy na temat swej misji Chrystus chciał wpoić uczniom także i wiarę. Doświadczenie przemienienia miało ich zatem wzmocnić przed doświadczeniem Golgoty.

Uroczystość Przemienienia Pańskiego na Wschodzie znano już w VI wieku. Była ona największym świętem w ciągu lata. Na Zachodzie jako święto obowiązujące dla całego Kościoła wprowadził ją papież Kalikst III – z podziękowaniem Panu Bogu za zwycięstwo oręża chrześcijańskiego pod Belgradem – 6 sierpnia 1456 r. Wojskami dowodził wódz węgierski Jan Hunyady, a całą obronę i bitwę przygotował św. Jan Kapistran. Jednak lokalnie na Zachodzie obchodzono to święto już w VII wieku. W Polsce znane jest ono od XI wieku.

Św. Jan Paweł II zwracał uwagę na trynitarny charakter przemienienia. „Wyraźna jest bowiem obecność Ojca poprzez objawiający Go głos – czytamy w przemówieniu podczas audiencji generalnej z 26 kwietnia 2000 r. – Chrześcijańska tradycja dostrzega tam jednocześnie obecność Ducha Świętego poprzez odniesienie do podobnego wydarzenia, jakim był chrzest nad Jordanem, gdzie Duch zstępował na Chrystusa w postaci gołębicy (por. Mk 1, 10). Wydane przez Ojca polecenie: «Jego słuchajcie» (Mk 9, 7) zakłada bowiem, że Jezus napełniony jest Duchem Świętym, dlatego też Jego słowa «są duchem i są życiem» (J 6, 63; por. 3, 34-35). Można więc wstąpić na górę, by tam się zatrzymać, oddać się kontemplacji i zanurzyć się w tajemnicy Bożego światła. Tabor reprezentuje wszystkie góry prowadzące nas do Boga, zgodnie z ulubioną wizją mistyków. Inny tekst Kościoła Wschodniego zachęca nas do owego wchodzenia na górę i ku światłu: «Przyjdźcie narody, pójdźcie za mną! Wstąpmy na świętą i niebieską górę, zatrzymajmy się duchowo w mieście Boga żywego i wpatrujmy się w duchu w Bóstwo Ojca i Syna, jaśniejące blaskiem w Jednorodzonym Synu»”.

Znaczenie epifanii ma charakter teologiczny, ale i psychologiczny. We wszystkich opisach tego wydarzenia Piotr mówi do Jezusa: „Panie, dobrze, że tu jesteśmy”. Tabor jest więc nie tylko górą kontemplacji, ale wręcz namiastką nieba.